بخوان

جهاد :

                                                                                                                                                                                
بحث کلي کتاب پيرامون مفاد و مضمون آيه 29 از سوره توبه مي باشد که به لزوم نبرد مسلمانان با بعضي از اهل کتاب که خصوصيات آنها در ايه مبارکه آمده است تصريح دارد . از جمله مطالب مورد بحث : مطلق يا مقيد بودن چنگ با اهل کتاب ، فلسفه و هدف جهاد ، تفاوت ميان مشرک و غير مشرک ، پيمان با کفار ، جنگ دفاعي ، حقوق انسانيت ، جنگ براي رفع مانع از ايمان و توحيد ، مقياس حقوق شخصي و حقوق عمومي ، آزادي فکر يا آزادي عقيده ، جزيه .

جاذبه و دافعه علي عليه السلام :

                                                                                                                                                                                  
در مقدمه کلياتي در باره جذب و دفع به طور عموم و جاذبه و دافعه انسانها به طور خصوص بحث شده است . در بخش اول ، جاذبه علي (ع) ، که همواره دلهايي را به سوي خود کشيده و مي کشد، و فلسفه آن و فايده و اثر آن ، مرود بحث قرار گرفته است . در بخش دوم دافعه نيرومند آن حضرت که چگونه عناصري را به سختي طرد مي کرد و دور مي انداخت ، توضيح و تشريح شده است و ثابت گرديده که علي (ع) دو نيرويي بوده است و هرکس بخواهد در کتب او پرورش يابد بايد دو نيرويي باشد .

توحيد :

                                                                                                                                                                                  
بخش اول : مسئله توحيد به طور کلي مطرح شده و اينکه ايا اصولا راهي براي اثبات وجود خدا دارد يا خير . فصول بعدي کتاب به تبيين راههاي اثبات وجود خدا يعني راه فطرت ، راههاي علمي و شبه فلسفي ( برهان نظم ، راه هدايت موجودات ، راه خلقت ) ، راههاي عقلاني فلسفي ( برهان محرک اول، برهان سينوي ، برهان وجودي )
در فصل « پاسخ به شبهات » دو شبهه مهم ، يکي سازگاري اصل تکامل با توحيد و ديگري مسئله شرور ، بديها و بي نظمي ها در کار عالم مرود بررسي قرار گرفته اند . در ارتباط با اصل توحيد و تکامل ، نظريات مختلف از جمله نظريه « تکامل انواع » داروين به تفصيل مورد بحث واقع شده اند . در خصوص توحيد و مساله شرور نيز ضمن ماهيت شرور و انواع آنها ، فلسفه شرور در نظام کلي عالم تبيين گريديده و شبهه موجود در اين زمينه دفع شده است .

تعليم و تريبت در اسلام :

                                                                                                                                                                              
برخي از اهم موضوعات بخش اول : پرورش عقل ، تربيت عقلاني انسان ، مسئله عادت ، فعل اخلاقي ، کرامت نفس در قرآن و حديث ، ريشه الهامات اخلاقي .
بخش دوم : پرورش جسم و پرورش استعداد عقلاني ، تاريخچه تعقل از نظر مسلمين ، عوامل تربيت .

انسان و سرنوشت :

                                                                                                                                                                                
اين کتاب مقدمه اي دارد تحت عنوان « علل انحطاط مسلمين » و در اين مقدمه بحث درباره برخي موضوعات لازم شمرده شده از جمله اعتقاد به سرنوشت و قضا و قدر ، و اين رساله به اين موضوع اختصاص يافته است . منظور از طرح اين مساله در اين کتاب اولا تحقيق در اين جهت است که آيا اعتقاد به سرنوشت ، آنطور که قواعد برهاني فلسفي ايجاب ميکند ، از نوع عقايد و افکاري است که معتقدين خود را به سستي و تنبلي مي کشاند و مردمي که به اين عقيده مي گرايند خواه ناخواه به انحطاط کشيده خواهند شد ، يا اين عقيده اگر دست تعليم داده شود چنين تاثير سوئي ندارد ؟ ثانيا اينکه اسلام اين مساله را چگونه و به چه طرزي تعليم داده است و تعليم اسلامي در اين زمينه چه تاثيري در روحيه پيروان اسلام داشته است و مي تواند داشته باشد ؟ و چون منظور اين جهت بوده ، از تعرض به فروع و شاخه هايي که با منظور نامبرده ارتباط ندارد خودداري شده است .

انسان کامل :

                                                                                                                                                                        
استاد شهيد در اين سلسله سخراني ها براي آنکه آشکار سازند که اسلام يک دين جامع است و انسان اسلام ، اسناني است چند بعدي که همه دستورات اين مکتب الهي را بطور هماهنگ به مرود اجرا مي گذارد ، و براي آنکه جوانان مسلمان را از نگرش يک بعدي به اسلام مصون بدارند اين بحث را طرح کردند ، که البته نظر ساير مکاتب درباره « انسان کامل » نيز از جمله مکتب سوسياليسم ، مکتب اگزيستانسياليسم ، مکتب عرفان ، مکتب عقل و … مورد نقد و بررسي قرار گرفته است .

امامت و رهبري :

                                                                                                                                                                           
شامل 6 سخنراني در باره امامت در انجمن اسلامي پرشکان . عناوين سخنراني ها به ترتيب : معني و مراتب امامت ، امامت و بيان دين بعد از پيغمبر (ص) ، بررسي کلامي مسئله امات ، آيه اليوم يئس و مساله امامت ، امامت در قرآن ، امامت از ديدگاه ائمه اطهار عليهم الاسلام .

احياي تفکر اسلامي :

اين کتاب مشتمل بر 5 سخنراني تحت همني عنوان است که در سال 1349 شمسي درحسينيه ارشاد ايراد شده است . سخنراني اول در تاريخ 1349/2/7 به مناسبت يادبود مصلح بزرگ اسلامي ، اقبال لاهوري ، درباره « اقبال و احياي فکر ديني » برگزار شده و در سخنراني هاي بعدي درباره اين موضوعات سخن رفته است : تفکر ديروز و امروز مسلمين درباره ميزان تاثير عمل در سعادت انسان ، تفکر زنده و تفکر مرده ، تفکر اسلامي زهد و ترک دنيا ، فلسفه زهد در تفکر اسلامي.

آشنايي با قرآن (1و2و3و…) :

                                                                                                                                 
سلسله مباحث تفسيري استاد شهيد در سالهاي قبل از پيروزي انقلاب اسلامي است که عمدتا در بين سالهاي 1350 تا 1357 شمسي انجام شده است . جلد اول اين مجموعه مقدمه و پيش درآمدي بر اين سلسله مباحث محسوب مي شود که در آن به مسائلي همچون زبان قرآن ، مخاطبهاي قرآن ، عقل از ديدگاه قرآن و … پرداخته شده است . در مجلدات بعدي تفسير آياتي از برخي سوره قرآن از جمله حمد ، بقره ، انفال ، توبه ، نور و تقريبا جزء سي ام قرآن انجام شده است. ويژگي ممتاز اين مباحث ، توجه به مسايل و موضوعات فکري و اجتماعي روز در حين تفسير ايات قرآني است که موجب تازگي و زنده بودن اين مباحث گرديده است . ويژ گي ديگر بيان روشن و روان آن است .

آزادي معنوي :

                                                                                                                                                                             
مجموعه اي است مشتمل بر 15 سخنراني که در زمانها و مکانهاي مختلف ايراد شده اند و وجه مشترک همه آنها اين است که موضوع آنها مسائل معنوي و مربوط به خود سازي و تزکيه نفس است ، اگر چه در خلال سخنراني ها گاه به مسائل اجتماعي نيز اشاره شده است . مطالعه اين کتاب گذشته از اينکه خواننده را با بعد معنوي شخصيت استاد شهيد مطهري آشنا مي سازد ، وي را گام به گام به سوي خود سازي و تقوا حرکت مي دهد و در واقع يک سلوک معنوي است . برخي موضوعهاي طرح شده در اين کتاب عبارتند از : آزادي معنوي ، عبادت و دعا ، هجرت و جهاد ، بزرگي و بزرگواري روح ، مکتب انسانيت .

اسلام و نيازهاي زمان (1و2) :

                                                                                                                                                                      
جلد اول اين کتاب مشتمل بر 26 سخنراني است که در زمستان 1345 شمسي و در شبهاي ماه مبارک رمضان در مسجد ( تهران ) و در يک جمع عمومي ايراد شده و به همين جهت بياني ساده و روان دارد . جلد دوم مشتمل بر مباحثي است که در سال 1351 شمسي در انجمن اسلامي پزشکان ايراد شده است . مجموعا در اين دو جلد ، موضوع چگونگي انطباق قوانين اسلامي با شرايط مختلف زماني از راه مکانيسمهايي که در خود اسلام پيش بيني شده مورد بحث و بررسي قرار گرفته است . مهمترين عنواين ارائه شده در اين کتاب عبارتند از : علت تغيير مقتضيات زمانها ، اخباريگري ، اجتهاد و تفقه در دين ، قاعده ملازمه ، مساله نسخ و خاتميت ، مقام عقل در استباط احکام اسلامي ، جامعه و تاريخ از نظر قرآن .