بخوان

جهاد :

                                                                                                                                                                                
بحث کلي کتاب پيرامون مفاد و مضمون آيه 29 از سوره توبه مي باشد که به لزوم نبرد مسلمانان با بعضي از اهل کتاب که خصوصيات آنها در ايه مبارکه آمده است تصريح دارد . از جمله مطالب مورد بحث : مطلق يا مقيد بودن چنگ با اهل کتاب ، فلسفه و هدف جهاد ، تفاوت ميان مشرک و غير مشرک ، پيمان با کفار ، جنگ دفاعي ، حقوق انسانيت ، جنگ براي رفع مانع از ايمان و توحيد ، مقياس حقوق شخصي و حقوق عمومي ، آزادي فکر يا آزادي عقيده ، جزيه .

جاذبه و دافعه علي عليه السلام :

                                                                                                                                                                                  
در مقدمه کلياتي در باره جذب و دفع به طور عموم و جاذبه و دافعه انسانها به طور خصوص بحث شده است . در بخش اول ، جاذبه علي (ع) ، که همواره دلهايي را به سوي خود کشيده و مي کشد، و فلسفه آن و فايده و اثر آن ، مرود بحث قرار گرفته است . در بخش دوم دافعه نيرومند آن حضرت که چگونه عناصري را به سختي طرد مي کرد و دور مي انداخت ، توضيح و تشريح شده است و ثابت گرديده که علي (ع) دو نيرويي بوده است و هرکس بخواهد در کتب او پرورش يابد بايد دو نيرويي باشد .

توحيد :

                                                                                                                                                                                  
بخش اول : مسئله توحيد به طور کلي مطرح شده و اينکه ايا اصولا راهي براي اثبات وجود خدا دارد يا خير . فصول بعدي کتاب به تبيين راههاي اثبات وجود خدا يعني راه فطرت ، راههاي علمي و شبه فلسفي ( برهان نظم ، راه هدايت موجودات ، راه خلقت ) ، راههاي عقلاني فلسفي ( برهان محرک اول، برهان سينوي ، برهان وجودي )
در فصل « پاسخ به شبهات » دو شبهه مهم ، يکي سازگاري اصل تکامل با توحيد و ديگري مسئله شرور ، بديها و بي نظمي ها در کار عالم مرود بررسي قرار گرفته اند . در ارتباط با اصل توحيد و تکامل ، نظريات مختلف از جمله نظريه « تکامل انواع » داروين به تفصيل مورد بحث واقع شده اند . در خصوص توحيد و مساله شرور نيز ضمن ماهيت شرور و انواع آنها ، فلسفه شرور در نظام کلي عالم تبيين گريديده و شبهه موجود در اين زمينه دفع شده است .

تعليم و تريبت در اسلام :

                                                                                                                                                                              
برخي از اهم موضوعات بخش اول : پرورش عقل ، تربيت عقلاني انسان ، مسئله عادت ، فعل اخلاقي ، کرامت نفس در قرآن و حديث ، ريشه الهامات اخلاقي .
بخش دوم : پرورش جسم و پرورش استعداد عقلاني ، تاريخچه تعقل از نظر مسلمين ، عوامل تربيت .

انسان و سرنوشت :

                                                                                                                                                                                
اين کتاب مقدمه اي دارد تحت عنوان « علل انحطاط مسلمين » و در اين مقدمه بحث درباره برخي موضوعات لازم شمرده شده از جمله اعتقاد به سرنوشت و قضا و قدر ، و اين رساله به اين موضوع اختصاص يافته است . منظور از طرح اين مساله در اين کتاب اولا تحقيق در اين جهت است که آيا اعتقاد به سرنوشت ، آنطور که قواعد برهاني فلسفي ايجاب ميکند ، از نوع عقايد و افکاري است که معتقدين خود را به سستي و تنبلي مي کشاند و مردمي که به اين عقيده مي گرايند خواه ناخواه به انحطاط کشيده خواهند شد ، يا اين عقيده اگر دست تعليم داده شود چنين تاثير سوئي ندارد ؟ ثانيا اينکه اسلام اين مساله را چگونه و به چه طرزي تعليم داده است و تعليم اسلامي در اين زمينه چه تاثيري در روحيه پيروان اسلام داشته است و مي تواند داشته باشد ؟ و چون منظور اين جهت بوده ، از تعرض به فروع و شاخه هايي که با منظور نامبرده ارتباط ندارد خودداري شده است .